W tym roku wiosna rozpieszcza alergików, a to dlatego, że mamy sporo dni deszczowych i chłodnych, podczas których stężenie sezonowych alergenów pyłkowych w powietrzu jest znacznie niższe. Należy jednak mieć świadomość, że alergia jest poważnym problemem naszych czasów. Dr n. med. Agata Plech, specjalista chorób oczu, radzi jak postępować w sytuacji, kiedy przytrafi nam się alergia oczna.

Autor tekstu: dr n. med. Agata Plech

Szacuje się, że w najbliższych 5 latach liczba osób z określonym typem alergii sięgnie już 50% populacji (obecnie liczba ta wynosi 40%)! Bardzo często narządem – miejscem, gdzie alergia się objawia są właśnie oczy, a dotyka szczególnie spojówki i/lub powieki. Często również dzieje się tak, że alergiczne zapalenie spojówek towarzyszy jeszcze innym objawom choroby, np. pokarmowym, skórnym czy astmie oskrzelowej. Alergia jest bowiem wyrazem nadwrażliwości układu odpornościowego, reagującego szczególną reakcją uczuleniową na różne białka (alergeny) pochodzące ze świata zewnętrznego, takie jak alergeny pokarmowe, kontaktowe np. na składniki kosmetyków, leków podawanych miejscowo, alergeny wziewne (pyłki roślin, sierść zwierząt).

Oczy są szczególnie wrażliwe na alergeny zawarte w pyłkach roślinnych i reagują wtedy sezonowym, tak jak teraz, ostrym (trwającym do 48 godzin) lub przewlekłym zapaleniem spojówek. Przewlekłe zapalenie spojówek występuje w wyniku ciągłego kontaktu z alergenem, którym mogą być: pleśń, kurz, grzyby, roztocza, klimatyzacja (ogromny rezerwuar alergenów!), farby czy lakiery. Często występują okresy naprzemiennych zaostrzeń choroby, jak również jej złagodzenia. Sytuacje te bywają często mylone z innymi stanami zapalnymi powierzchni oczu.

Inne rodzaje problemów alergicznych, to:
– atopowe,
– kontaktowe,
– olbrzymio-brodawkowe lub wypryskowe zapalenie spojówek,
– kontaktowe lub atopowe zapalenie skóry powiek,
– zapalenie rogówki.

W przypadku atopii, charakterystyczne jest występowanie jednoczesnych zmian skórnych: pękających, suchych, wrzodziejących i strupiejących powierzchni o silnym odczynie zapalnym ze świądem i zaczerwienieniem. Olbrzymio-brodawkowe zapalenie charakteryzuje się występowaniem pod górną powieką, na powierzchni tarczki górnej, gdzie poza olbrzymimi brodawkami zalega śluzowa wydzielina. Wszystkie wymieniowe stany zapalne mogą prowadzić do poważnych następstw dotyczących rogówki i polegających na jej uszkodzeniach, otarciach, owrzodzeniach i bywają bardzo poważne w skutkach i trudne do leczenia.

Wspólnym objawem, towarzyszącym alergicznym problemom w narządzie wzroku, jest świąd. Warto wiec o tym pamiętać i w przypadku wystąpienia swędzenia, odwiedzić gabinet okulistyczny po to, by sprawdzić czy to właśnie ten problem i otrzymać odpowiednie leczenie. To, co jeszcze charakteryzuje alergiczne stany zapalne powierzchni oka, to:

– zaczerwienienie,
– łzawienie,
– obrzęk spojówek i powiek,
– obecność lepkiej wydzieliny w oczach,
– światłowstręt,
– uczucie ciała obcego.

Co sami możemy zrobić dla siebie w przypadku alergii ocznej lub jej podejrzenia? Pomijając konieczną wizytę u lekarza okulisty, której celem jest potwierdzenie lub wykluczenie choroby, ważne jest, by ograniczyć ilość alergenów, które mogłyby nas uczulać.

dr n. med. Agata Plech

Czyli co konkretnie możemy zrobić, by obniżyć ryzyko alergii ocznej?

• wietrzmy pomieszczenia, w których przebywamy
• używajmy oczyszczaczy i nawilżaczy powietrza
• zrezygnujmy z tkanin (zasłon, okryć, dywanów), które są siedliskiem kurzu, roztoczy, grzybów (albo często je pierzmy, odkurzajmy)
• często zmieniajmy poszewki i pościel, zwłaszcza wiosną i latem (na skórze i włosach osadza się mnóstwo pyłków, które zostają następnie na tkaninach i drażnią)
• bierzmy kąpiel, myjmy włosy, zwłaszcza wieczorem
• myjmy twarz chłodną wodą, spłukujmy pyłki
• profilaktycznie zakrapiajmy do oczu sztuczne łzy
• nośmy okulary ochronne, które zasłaniają szeroko oczy
• nie pocierajmy oczu!
• uważajmy na konserwanty zarówno w kroplach jak i w kosmetykach – zmieńmy je na te „bez”
• uważajmy na sztuczne dodatki i inne substancje (np. pestycydy, nawozy, środki ochrony roślin np. glifosat stosowany w rolnictwie konwencjonalnym), które niszczą naszą naturalną mikrobiotę jelitową, a przez to uwrażliwiają nasz układ odpornościowy i wywołują reakcję uczuleniową
• jedzmy zdrowo i naturalnie (zamiast słono, słodko i fastfoody)
• zapanujmy nad stresem – częstym czynnikiem powodującym „rozchwianie” reakcji alergicznych

Leczenie chorób alergicznych powierzchni oka powinno być prowadzone przez lekarza okulistę, jednak bardzo często w porozumieniu z alergologiem, dermatologiem, a czasem z pulmonologiem. Polega ono przede wszystkim na:

1. wyodrębnieniu i usunięciu/ zminimalizowaniu wpływu czynnika/ów alergizującego/cych
2. zastosowaniu profilaktyki j.w
3. stosowaniu preparatów sztucznych łez do eliminacji (wypłukiwania) alergenów z powierzchni oka
4. stosowaniu leków przeciwalergicznych w kroplach
5. w wyjątkowych przypadkach ciężkich stanów zapalnych lub tych związanych z manifestacją ogólnoustrojową stosowanie ogólnych leków przeciwalergicznych
6. miejscowe leki przeciwzapalne sterydowe
7. krople z surowicy własnej pacjenta
8. leki zwężające naczynia krwionośne
9. leki immunosupresyjne
10. soczewki kontaktowe nakładane opatrunkowo na rogówkę

Ostatnie z wymienionych stosowane są wyłącznie w ciężkich i trudnych do leczenia przypadkach.

Najważniejszym elementem zapobiegania alergiom ocznym, a także w ogóle alergiom, jest nasza uważność w życiu (czujna obserwacja ciała), a także czułe podejście do swojego organizmu, czyli dbanie o najzdrowsze jedzenie, odpowiednią regenerację organizmu poprzez solidny sen, a także ruch. Ruch codzienny i systematyczny. Jeśli ofiarujemy swojemu ciału dużo uwagi, to nas nie zawiedzie. A jeśli nasz organizm nie da rady przeciwnościom w postaci alergenów, przenikającym nasze życie szkodliwym substancjom, to nie odwlekajmy wizyty u specjalisty, aż problem stanie duży i groźny, lecz zabierzmy się za zdrowie od razu.

dr n. med. Agata Plech

Specjalista chorób oczu z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem, Ordynator Oddziału Okulistycznego Szpitala Śląskiego w Cieszynie, właściciel Centrum Medycznego BESKIDMED, autorka i wydawca książki Przejrzyj Na Oczy, czyli jak żyć by długo cieszyć się świetnym wzrokiem, Prezes Stowarzyszenia Przejrzyj Na Oczy.

Twórca i redaktor strony i mediów społecznościowych Stowarzyszenia PNO. Nagrodzona 2 miejscem w konkursie Idol Środowiska 2020 w województwie śląskim a także tytułem Kobieta Która Inspiruje 2020.