Skuteczność dietoterapii w leczeniu chorób autoimmunizacyjnych jest zagadnieniem dzielącym ekspertów i wywołującym wśród nich żywą dyskusje. Opinie lekarzy są skrajnie różne, a wielu z nich wciąż lekceważy wpływ diety na przebieg choroby i wyniki badań. Doświadczenia w pracy z pacjentami poznańskiego Instytutu pokazują, że dieta eliminacyjna oparta o immunologiczny profil żywności przynosi niejednokrotnie spektakularne rezultaty. Czy istnieje jeden rodzaj diety odpowiedniej dla każdego chorego? Na pytania odpowiada dietetyk – mgr Zuzanna Łukaszewicz.
TEKST: Zuzanna Łukaszewicz
ROZMAWIAŁA: Aleksandra Jagiełło
Aleksandra Jagiełło: Czy przez stosowanie odpowiedniej diety można wyleczyć chorobę autoimmunizacyjną? Np. Hashimoto czy RZS (Reumatoidalne Zapalenie Stawów)?
Zuzanna Łukaszewicz: Choroby autoimmunizacyjne charakteryzują się tym, że nie znamy jednej przyczyny, przez która organizm zaczyna zwalczać własne tkanki. Trudno jest zatem mówić o jednej skutecznej metodzie leczenia, czy uniwersalnej diecie. Wiadomo, że podłożem wielu chorób z tej grupy jest przewlekły stan zapalny. Nasze obserwacje potwierdzają, że wprowadzenie diety zmniejszającej ogniska zapalne w organizmie chorego ma korzystny wpływ na jego stan zdrowia. I choć nie możemy jednoznacznie stwierdzić, że odpowiednia dieta wyleczy pacjenta, to możemy mówić o jej wpływie na remisje choroby. To bardzo ważne dla pacjentów, ponieważ pozwala zmniejszyć ilość przyjmowanych leków oraz zniwelować dolegliwości chorobowe, np. przewlekły ból czy problemy z waga.
Mgr Zuzanna Łukaszewicz
Dietetyk i psychodietetyk Instytutu Mikroekologii
w Poznaniu. Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu i Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i na kierunku dietetyka, oraz studiów podyplomowych na kierunku psychodietetyka.
Ukończyła kursy: Dietetyka Sportowa, Gut Check: Exploring Your Microbiome University of Colorado Boulder & University of Colorado System, Diabetes
– a Global Challenge University of Copenhagen.
Na co dzień pracuje z pacjentami i zajmuje się układaniem diety eliminacyjno – rotacyjnej w Instytucie Mikroekologii. Szczególnie bliski jest jej temat pracy z dziećmi z zaburzeniami neurorozwojowymi.
Kontakt: dietetyk@instytut-mikroekologii.pl
AJ: Czy w takim razie istnieje jeden schemat postępowania dietetycznego, który można polecić wszystkim pacjentom z chorobami autoimmunizacyjnymi? Wiele osób wspomina o tzw. protokole autoimmunologicznym. Czy faktycznie jest to dieta dla każdego chorego?
ZŁ: Choroby autoimmunizacyjne są bardzo zróżnicowane, między innymi przez to, że atakowane są różne tkanki. Nawet jeśli przyjmiemy wspólny mianownik, jakim jest dysbioza jelitowa i przewlekły stan zapalny, nie możemy mówić o jednej, idealnej diecie. W mojej dotychczasowej praktyce nie spotkałam się jeszcze z dwoma podobnymi przypadkami. Każdy człowiek jest inny i nawet dwie osoby cierpiące np. na chorobę Hashimoto mogą mieć różne zalecenia dotyczące probiotykoterapii czy żywienia. Zindywidualizowana dieta opracowywana jest w odniesieniu do jednostki chorobowej, ale także na podstawie wyników badan na nadwrażliwości pokarmowe tzw. IgG-zależne (badanie na alergie pokarmową opóźnioną). Do tego stosuje się celowaną probiotykoterapię, opartą o kompleksową diagnostykę mikroflory jelit (bakterii i grzybów). Pomagamy również pacjentowi dobrać inne suplementy diety, jeśli istnieje taka konieczność. „Protokół autoimmunologiczny” to bardzo restrykcyjna dieta, która zakłada eliminacje wszystkich produktów mogących mieć działanie prozapalne. Jest często skuteczna, ponieważ rezygnując z tak wielu produktów (zboża, orzechy, nabiał, rośliny strączkowe, psiankowate, cukier) często „trafia się” w te, które faktycznie danemu pacjentowi szkodzą. Może się jednak okazać, że w grupie dozwolonych produktów został akurat ten, który u danego pacjenta wywołuje aktywacje układu immunologicznego poprzez wydzielanie przeciwciał IgG, odpowiedzialnych za tzw. nadwrażliwość pokarmową. Ponadto długotrwałe stosowanie protokołu immunologicznego bez nadzoru dietetyka może skończyć się niedoborami witamin i składników mineralnych, na co osoby z chorobami autoimmunizacyjnymi są bardziej narażone.
AJ: Jaki schemat postępowania doradza Pani swoim pacjentom? Czy jest jakąś lista produktów, które na pewno warto wyeliminować?
ZŁ: Gdy przychodzą do mnie pacjenci ze zdiagnozowana choroba autoimmunologiczna w pierwszej kolejności zalecam wykonanie badań, które pomogą dobrać dietę i suplementacje. Skupiamy się przede wszystkim na redukcji przewlekłego stanu zapalnego, a więc na dobraniu odpowiednich probiotyków i eliminacji produktów, na które wykazano reakcje w badaniu ImuPro. Wiekszości pacjentów z chorobami autoimmunizacyjnymi zalecamy odstawienie glutenu i nabiału. Pozostałe składniki eliminujemy już na podstawie wyników badania ImuPro i zalecamy dietę eliminacyjno – rotacyjną. W celu uzupełnienia leczenia proponujemy kompleksową, celowaną probiotykoterpię w oparciu o badanie mikroflory jelit KyberKompaktPro. Ścisła eliminacja obowiązuje 5 tygodni, następnie przechodzimy do fazy prowokacji, w której sprawdzamy, czy dany produkt wpływa na objawy kliniczne pacjenta. W ostatnim etapie, zwanym faza stabilizacji, możliwe jest już długotrwałe prowadzenie zindywidualizowanej diety, opartej nie tylko o wyniki, ale też objawy. Nie sztuka jest bowiem wyrzucić z diety jak najwięcej potencjalnie szkodliwych składników, ale dobrać ją w taki sposób, by pacjent mógł być na niej przez resztę życia.
AJ: Wiec zmiana odżywiania powinna być jednak wpisana w proces leczenia?
ZŁ: Zmiana diety to dla bardzo wielu pacjentów z chorobami autoimmunizacyjnymi ogromne wsparcie w procesie leczenia. Często spotykam się z osobami, u których udało się zapanować nad rozwojem choroby, a jednak wciąż borykały się z różnymi dolegliwościami. Wprowadzenie zindywidualizowanej diety było brakującym ogniwem leczenia, które pomogło zniwelować dolegliwości chorobowe, a także poprawić jakość życia. Dlatego zalecam dobrać taką dietę, która będzie „leżała” na pacjencie jak garnitur lub sukienka uszyta na miarę i na wiele lat pozwoli zachować mu dobre zdrowie.
