[dropcap]U[/dropcap]kład odpornościowy chroni organizm przed chorobami, rozpoznaje on i likwiduje szkodliwe substancje i drobnoustroje, które dostaną się do krwi i innych tkanek ciała. W przypadku alergii układ odpornościowy działa nieco inaczej, w sposób nadgorliwy.
Oprócz zwykłych reakcji obronnych pojawiających się wtedy, gdy alergik ma styczność z bakteriami, wirusami czy innymi patogenami, organizm alergika wyzwala reakcje obronne również w odpowiedzi na substancje neutralne dla większości ludzi. Alergie dzielimy na IgE-zależne oraz IgE-niezależne[1]. [pullquote align=”right”]”Organizm alergika wyzwala reakcje obronne również w odpowiedzi na substancje neutralne dla większości ludzi.”[/pullquote]
Początek reakcji alergicznej to zidentyfikowanie przez komórki układu odpornościowego neutralnej substancji jako wroga. W alergiach IgE zależnych organizm zaczyna produkować klasę przeciwciał nazywanych IgE, specyficznych dla danego alergenu. Wytworzenie takich przeciwciał powiązanych z daną substancją to baza uczulenia.
Wytworzone przeciwciała komunikują obecność zagrażającej substancji walczącym komórkom układu odpornościowego (bazofilom i komórkom tucznym) za każdym razem, gdy pojawi się ona w organizmie. Komórki tuczne łączą się z przeciwciałami IgE, by od razu rozpoznać alergen przy następnym kontakcie z ciałem. To stadium reakcji alergicznej nazywane jest sensytyzacją lub uwrażliwianiem i nie występują w nim żadne fizyczne objawy alergii.
Komórki tuczne występują we wszystkich tkankach mających kontakt ze światem zewnętrznym:
- skórze
- śluzówkach nosa
- ucha
- gardła
- krtani
- oskrzeli
- żołądka
- jelit
Gdy alergen dostaje się do organizmu, komórki tuczne traktują go jako wroga, reagując wydzielaniem histaminy i innych substancji zwanych mediatorami. Mediatory to substancje odpowiedzialne za wszystkie dokuczliwe objawy obserwowane w alergii.
Jakie objawy zaobserwuje u siebie alergik?
Najczęściej obserwowane objawy reakcji alergicznej to:
- katar
- swędzące oczy i jama ustna
- wysypka na skórze, zaczerwienienia
- dolegliwości jelitowe (ból brzucha)
- napady kaszlu
- spadek koncentracji
- zaburzenia snu
- napady kichania lub łzawienia
- wymioty
- zanik głosu
- i inne
Poważne alergie mogą również powodować problemy z oddychaniem i spadek ciśnienia krwi. Najcięższy rodzaj reakcji alergicznej to wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić nawet do śmierci.
Przy wydłużonej ekspozycji na alergeny, układ odpornościowy angażuje do walki dodatkowe komórki. Wydzielają one kolejne substancje chemiczne nasilające objawy alergii i jakość życia alergika znacznie się obniża.
[pullquote]”W nadwrażliwościach IgE-niezależnych różne komórki układu odpornościowego reagują nieprawidłowo w obecności alergenu.”[/pullquote]
Układ immunologiczny może reagować na alergeny bez produkowania pośredniczących w reakcji alergicznej przeciwciał IgE. W nadwrażliwościach IgE-niezależnych różne komórki układu odpornościowego reagują nieprawidłowo w obecności alergenu. W rezultacie powstają podobne objawy jak przy alergiach, czyli nadwrażliwościach IgE zależnych.
Symptomy reakcji IgE-niezależnych są odroczone w czasie i trudniej jest zidentyfikować jaki alergen je wywołał. Reakcje alergiczne IgE-zależne występują natychmiast po zetknięciu się z alergenem, stąd można łatwiej wpaść na jego trop.
Profilaktyka alergii
Najlepsze efekty w leczeniu alergii osiągniemy poprzez:
- eliminację alergenu lub czynnika, który nas podrażnił
- leczenie farmakologiczne zalecone przez alergologa
- immunoterapię (łagodzenie stopnia uczulenia/odczulanie)
- edukacja na temat postępowania z alergią i staranny dobór produktów spożywczych, kosmetyczno-chemicznych oraz wnętrzarskich (np.: usunięcie dywanów i zasłon, jeśli mamy stwierdzoną alergię na roztocze kurzu domowego)
- unikanie przebywania w towarzystwie osób palących papierosy
Jeśli szukasz alergologa, wejdź tutaj >>
[1] Kwestia systematyzacji zjawisk alergicznych nadal pozostaje otwarta, część lekarzy przychyla się do proponowanego tutaj podziału, inni twierdzą, że alergiami nazywamy tylko reakcje IgE-zależne, pozostałe zaś określane są mianem nadwrażliwości.
