Czeremcha to niebywała niespodzianka dla współczesnych odkrywców skarbów natury. Zaskakujące właściwości lecznicze, kulinarne i pielęgnacyjne były już doskonale znane w starożytności, a także wśród Indian, którzy używali czeremchy do sporządzania mikstur oczyszczających krew czy zwalczania stanów zapalnych. O jej właściwościach opowiada Marzena Andrzejewska, która ukręciła sobie z czeremchy krem!

Tekst: Marzena Andrzejewska

Czeremcha zwyczajna (Prunus Padus)

Czeremcha to krzew lub drzewo rosnące zazwyczaj na obrzeżach lasów, na polanach, w zaroślach i przy drogach. Kwitnie wczesną wiosną w kwietniu – maju i zachwyca zapachem białych kwiatów.

Chociaż kwiaty pachną prześlicznie, to kora i liście zawierają odstraszające odoranty, stąd jedna z nazw czeremchy zwyczajnej brzmi „smrodynia”.

W ludowym lecznictwie np. w ukraińskiej części Bieszczadów stosowano „slunkowyj czaj”- leczniczą herbatę z owoców czeremchy w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych. Odwarem z owoców leczono grzybice, bóle gardła i biegunki. Odwary ze świeżych liści i kwiatów tzw. wodę czeremchową stosowano przy chorobach oczu. Ulistnione łodyżki chroniły przed pasożytami. Wierzono też w czeremchową ochronę przed piorunami i czarami.

Dziś czeremcha jest nadal bardzo wartościowym i cennym surowcem zielarskim. Głównym elementem leczniczym są kwiaty, kora, liście i owoce.

Kwiaty zawierają następujące składniki czynne:

• Glikozydy cyjanogenne – nitrylozydy: prynazyna, amigdalina
• Fitosterole
• Flawonoidy – kwercetyna
• Garbniki
• Triterpeny
• Fenolokwasy – kwas kawowy, chlorogenowy

Właściwości lecznicze kwiatów czeremchy

Popijane systematycznie napary z kwiatów czeremchy działają:

• silnie moczopędnie
• estrogennie,
• żółciopędnie,
• uspokajająco
• regulująco na cykl miesiączkowy

Korzyści dla skóry i włosów – zastosowanie zewnętrzne

Czeremcha jest doskonałym składnikiem, aby wykonać toniki i kremy pielęgnujące skórę. Taka czeremchowa kompozycja działa przeciwzapalnie i doskonale nawilża a nawet wybieli cerę. Olejek czeremchowy działa ochronnie przed fotostarzeniem, jako filtr przeciw promieniowaniu UV. Tonik nie tylko przywróci właściwe pH skóry, ale zadziała też antyseptycznie i antytrądzikowo. Okłady z naparu na zmęczone oczy zlikwidują opuchliznę, worki i cienie, a dodatkowo doskonale uelastycznią delikatną skórę wokół oka.

Owoce czeremchy

Owoce czeremchy zawierają:

• pektyny
• cukry
• kwas jabłkowy, cytrynowy, askorbinowy (witamina C)
• rutynę
• antocyjany
• bioflawonoidy,
• glikozydy fenolowe
• nitrylozydy – zgromadzone są głównie w nasionach owoców, nadają migdałowy zapach i smak,
• sole mineralne (żelazo, miedź),
• kwasy fenolowe
• garbniki.

Z przetartych owoców – koniecznie oddzielamy nasiona od miąższu – sporządzamy dżemy, konfitury, marmolady, syropy, wina i soki. Owoce można również suszyć i używać do sporządzania naparu, odwaru, czyli do herbatek aromatycznych ziołowo-owocowych.

Nasion z owoców nie należy spożywać z uwagi na zawartość glikozydów cyjanogennych, które w wyniku hydrolizy uwalniają cyjanowodór (kwas pruski). I znowu kwestią dawki jest to czy będą leczyć czy nie – bowiem w małych ilościach działają leczniczo, działając wzmacniająco, pobudzająco, wykrztuśnie, rozkurczowo, żółciopędnie i antyseptycznie. W większych ilościach są toksyczne. Jak podaje dr Rózański: „kora i świeże pędy czeremchy mogą zawierać nawet 2,5-3% glikozydów cyjanogennych; nasiona około 2,5-3%”.

Odwar z czeremchy i macerat olejowy z czeremchy

Jeśli wrzucisz do wody młode gałązki czeremchy i chwilę podgotujesz – poczujesz przepiękny zapach migdałów – to właśnie pachnie amigdalina. Takie odwary stosowane jako płukanka do włosów zadziałają w leczeniu łojotoku włosów i łysienia androgennego.

Napar czyli herbata z kwiatów czeremchy

• 1 łyżkę kwiatów zalać 1 szklanką wrzącej wody lub mleka,
• parzyć pod przykryciem 30 minut,
• przecedzić,
• pić 2-3 razy dziennie po 50-100 ml.

Dłużej przyjmowany doustnie wzmacnia naczynia krwionośne i hamuje odczyny alergiczne.

Również można podawać dzieciom na przeziębienie i uspokojenie w dawce 50-100 ml w wersji na mleku z miodem.

Tonik z czeremchy

Zagotuj kilka gałązek z czeremchy wraz z liśćmi i kwiatami. Po ok 15 minutach gotowania odstaw do przestudzenia a następnie przecedź. Do 100 ml odwaru dodaj 2 ml kwasu mlekowego. Tonik domowy gotowy. Pozostałą częścią spłucz włosy, dodaj do kąpieli i zrób okład na oczy.

Olejek z czeremchy

Rozdrobnione kwiaty czeremchy zalej ulubionym olejem np. migdałowym lub słonecznikowym tak , by żadna część rośliny nie wystawała ponad powierzchnię i postaw do maceracji na ok. 10 dni w słonecznym miejscu. Po ok 10 dniach odcedź i otrzymany olejek użyj do sporządzenia kremu lub stosuj bezpośrednio na skórę i włosy jako pielęgnacyjny letni kosmetyk chroniący przed promieniowaniem UV.

fot. Marzena Andrzejewska

#DobreZioło – zobacz więcej podobnych artykułów!

Literatura:

• https://rozanski.li/25/owoce-czeremchy-prunus-padus-seu-prunus-serotina
• Adam Szary Tajemnice bieszczadzkich roślin
  

  ---

Zobaczcie film, który przygotowała dla Was Marzena Andrzejewska:

Marzena Andrzejewska
– biolog, diet coach, zielarka, prowadzi rubrykę DOBRE ZIOŁO dla Magazynu Hipoalergiczni.

www.coaching-dietetyczny.com
www.facebook.com/Zmiany-Poradnictwo-i-Coaching-Dietetyczny-282386958863913