Bliźnięta chorują średnio tyle samo, co inni ludzie. Ich geny są w 50% lub 100% takie same. Fakt ten pomaga odkryć naukowcom, czy niektóre choroby pojawiają się ze względu na ich dziedziczność, czy też ze względu na tryb życia, jaki prowadzą ludzie. Geny czy środowisko? A może oba czynniki?
Identyczne
[dropcap]B[/dropcap]liźnięta jednojajowe mają w 100% identyczne geny i zwykle dorastają w tym samym środowisku. Jeśli rozwija się u nich astma, nie zawsze można stwierdzić od razu, czy spowodowana jest ona genami, czy też środowiskiem, w którym oboje żyją. Mogą tu mieć znaczenie między innymi zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, nawyki żywieniowe, warunki domowe, zwierzęta, pleśń.
Jeżeli z kolei tylko jedno z bliźniąt zachoruje na astmę, wskazywałoby to na czynniki środowiskowe jako przyczynę. Zadaniem naukowców jest więc określenie różnicy. W tym celu poddają oni badaniu bliźnięta przez wiele lat. W tym samym czasie badane są bliźnięta dwujajowe, których geny są identyczne w 50%, a więc podobnie jak u zwykłego rodzeństwa.
Choroby występowały częściej u obu bliźniąt jednojajowych niż u obu dwujajowych. Wskazuje to na przyczynę genetyczną występowania chorób.
Bliźnięta w rejestrze
Duński Rejestr Bliźniąt to najpełniejszy i najstarszy na świecie rejestr, który zawiera dane na temat zdrowia, chorób i przyczyn śmierci ponad 136 000 bliźniąt. Rejestr ten wykorzystywany jest do badań nad wpływem dziedziczności i środowiska na powstawanie chorób.
Duński Rejestr Bliźniąt prowadzony jest od 55 lat. Dziś każde nowo narodzone bliźnięta wpisywane są do niego automatycznie. Najpierw rodzice, a następnie same bliźnięta, jako dorosłe osoby, dostarczają informacji na temat swojego zdrowia.
W ciągu 55 lat istnienia rejestru naukowcom udało się wyciągnąć wiele znaczących wniosków na podstawie zawartych w nim danych. A oto niektóre z nich:
Astma
W pojawieniu się astmy w większości przypadków odgrywają rolę czynniki genetyczne. Jednakże, indywidualny kontakt z pewnymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt, może również wywołać objawy astmy. Z tego wynika, że w rozwoju tej choroby mają znaczenie zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
Początkowo sądzono, że choroba ta pojawia się u osób, które przez wiele lat paliły papierosy. Dzięki badaniom nad bliźniętami wiemy dziś, że POChP może też wystąpić u osób, które nigdy nie paliły. Ponadto, nie wszyscy długoletni palacze chorują na POChP. Mimo kluczowego znaczenia palenia papierosów w rozwoju tej choroby, dziedziczenie również odgrywa ważną rolę.
Egzema, czyli zapalenie skóry
Dotyka ona głównie młodych kobiet pracujących fizycznie. Może być wywołana czynnikami środowiskowymi lub też istniejącą już chorobą skóry na przykład alergicznym zapaleniem skóry lub alergią na nikiel. Ryzyko pojawienia się egzemy u jednojajowych bliźniąt w przeprowadzonym badaniu było półtora raza częstsze niż u bliźniąt dwujajowych. Oznacza to, że w powstawaniu tej choroby znaczenie ma dziedziczność.
