Stosują go osoby chcące pozbyć się pasożytów, osoby cierpiące z powodu grzybicy i ci, którzy wiedzą z doświadczenia, że kilka ząbków czosnku przyspiesza „wyjście” ze stanu przeziębienia. W ostatnich tygodniach duża część Polaków zaopatrzyła się w czosnek i cebulę, by stawić czoła pandemii i uzbroić swój organizm w sprawdzoną artylerię. Czy dobrze robimy sięgając po babcine sposoby i staropolskie rośliny, by zwiększyć swoją szansę na prawidłowo funkcjonującą odporność organizmu?

Dziś skupimy się na siarce zawartej w czosnku, która z tych samych powodów jest biobójcza, z których to sole siarczkowe i kąpiele oczyszczające są tak szeroko stosowane w balneologii. Siarka to substancja niezbędna do naszego życia, a czosnek jest jej bardzo ważnym źródłem, warto więc zwiększyć wiedzę na jego temat, by jeszcze lepiej zaopiekować się swoim zdrowiem.

Działanie czosnku, które udowodniono w ponad 130 pracach naukowych przywołanych w opracowaniu pt. „Czosnek w zdrowiu i w chorobie”[1] możemy podzielić na:

1. Przeciwnowotworowe – hamuje bioaktywację i proliferację nowotworów
2. Przeciwutleniające – zmiata wolne rodniki
3. Przeciwpadaczkowe – hamuje wychwytywanie LDL
4. Hepatoprotekcyjny – chroni wątrobę, wzmaga metabolizm leków
5. Hematologiczny – działa jako środek przeciwzakrzepowy
6. Przeciwbakteryjny – hamuje proces namnażania bakterii (działa jak antybiotyk)
7. Oczyszczające – promuje śmierć komórki – przyspiesza apoptozę
   

   ---

    

Co to wszystko znaczy? Dlaczego czosnek ma tak szerokie działanie? Z pytaniami zwracam się do Jarosława Celeja, osoby, która czosnek uprawia od dekad, zna tę roślinę jak mało kto, a i tak uważa, że znamy może zaledwie 10% cudownych właściwości tego warzywa. Na czym polega leczniczy sekret czosnku i jak go spożywać, by wyciągnąć z niego to, co najlepsze?

Żaneta Geltz: Panie Jarosławie, od czego zaczynamy biorąc czosnek do rąk?

Jarosław Celej: Pani Żaneto, przede wszystkim zaczynamy od prawidłowego przygotowania czosnku, aby przechwycić z niego maksymalną ilość cudownych wartości domowym sposobem. A więc kluczowa jest wiedza zawarta w punkcie nr 1.

Rada nr 1
Kwadrans na wstrzymanie

Obrany czosnek miażdżymy lub przepuszczamy przez praskę do czosnku, lekko ugniatamy, żeby stworzyć zwarty kopiec i odstawiamy na 15 minut, najlepiej do lodówki. Celem jest uzyskanie jak największej ilości środka biobójczego, a niska temperatura chroni go przed degradacją. Substancja, o którą nam najbardziej chodzi to allicyna, która ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze. Niektórzy naukowcy wskazują, że substancja ta nie tylko zwalcza szczepy bakterii Escherichia coli, ale wykazuje kilkanaście razy silniejsze działanie biobójcze niż najsłynniejsza na świecie penicylina!

Często przygotowujemy czosnek w pośpiechu, w ostatniej chwili dodając go do potrawy i nie dajemy mu szansy, by był dla nas pomocny pod kątem zdrowotnym i dostarcza nam jedynie walory smakowe. Warto wiedzieć, że enzymy, które posiadamy w jamie ustnej oraz kwas solny w żołądku skutecznie trawią olejki eteryczne zawarte w czosnku i nie mają one szansy na utworzenie związku, który działa w jelitach jako naturalny antybiotyk. Związki siarki jak np. allicyna, mają większą szansę zawiązać się zanim dostaną się do układu pokarmowego, dzięki dostępowi do tlenu oraz uwolnionej w trakcie miażdżenia allinazy, enzymu, który wiąże się z alliną i to właśnie ich połączenie wydziela wyjątkowy aromat. Dajmy więc allinazie i allinie stworzyć jak najwięcej allicyny!

Ż.G.: Trwa gorąca dyskusja między zwolennikami czosnku podawanego na ciepło i obrońcami czosnku w wersji surowej. Czy któryś z nich jest lepszy?

J.C.: Czosnek stanowi cenne źródło probiotycznych cukrów, które żywią nasze dobroczynne bakterie jelitowe, co ogromnie wpływa na naszą odporność na różne infekcje. Czosnek posiada także cenne właściwości hamowania procesów fermentacyjnych i oczyszczania organizmu z metali ciężkich. Jednak, żeby to wszystko osiągnąć, warto zastosować radę nr 2.

Rada nr 2
Najlepiej w tłuszczu

Zmiażdżony w prasce czosnek, przetrzymany w chłodzie przez około 5 minut mieszamy z naszymi ulubionymi naturalnymi tłuszczami. Może to być masło, oliwa z oliwek, a nawet smalec! Możemy go spożywać pod postacią dodatku do naszej kanapki śniadaniowej, rozproszyć w codziennej sałatce wraz z oliwą lub innymi olejami. BYLE NIE PODGRZEWAĆ! Wówczas mamy dużą pewność, że wykorzystaliśmy właściwości tego naturalnego antybiotyku maksymalnie, jak się tylko da!

Ż.G.: Ale ja lubię pokroić czosnek na cienkie plasterki i dodawać go na przykład do sałatki z kolendrą i pomidorem lub do dyni hokkaido. Co wtedy? Marnuję go?

J.C.: Pokrojony na cieniutkie plasterki czosnek też jest źródłem zdrowia, ale wówczas nie dajemy mu szansy wytworzyć słynnej allicyny, ale powstaje w nim inny związek o właściwościach biobójczych, a mianowicie ajoen. I tutaj mamy kolejną radę.

Rada nr 3
Blanszowanie

Kroimy czosnek na plasterki 1mm, obtaczamy w mące z wodą i bardzo ostrożnie blanszujemy na patelni na tłuszczu, ale tak, aby nie spalić, czyli około 2-3 minut, w zależności od grubości plastrów. Tak przygotowany czosnek dodajemy, gdzie dusza zapragnie, do jajecznicy, do placów ziemniaczanych, do sałatek. Od kolegów wiem, że tak przygotowany czosnek świetnie pasuje do drinków z lodem na przełamanie smaku, jako alternatywna przekąska do orzeszków. Wartością takiego czosnku jest wspomniany wyżej ajoen, który wspiera nasze limfocyty w walce z wirusami wywołującymi infekcje, w tym przeziębienie czy grypę (m.in. rinowirusy, koronawirusy). W internecie znajdą Państwo więcej informacji na temat ajoenu, najlepiej szukać w międzynarodowej bazie publikacji medycznych [2].

Rada nr 4
Panierowanie

Czosnek przygotowany jak powyżej nie powinien być brązowy, tylko jasnobrązowy, żeby go nie przypalić, ale powinien być kruchy. Możemy go następnie rozdrobnić i dodawać do panierek, do kotlecików – lecz wtedy pamiętamy, że obróbka termiczna pozostawi nam jedynie wartości kulinarne czosnku. Ale gdy dodamy takie blanszowane płatki czosnku jogurtu, do masła lub jako dodatek do sałatek, to będzie nie tylko smacznie, ale również zdrowo z ajoenem!

Rada nr 5
Nalewka czosnkowa

Wróćmy jeszcze do rady nr 1 i surowego czosnku. Rozbijamy główkę czosnku na ząbki, ale ich nie obieramy. Mielimy ząbki w całości w maszynce (np. do mięsa) i ugniatamy. Wstawiamy do lodówki na 15 minut. Po tym czasie wyciągamy czosnek i zalewamy alkoholem (lub czystym spirytusem) w słoikach i odstawiamy z niedokręconą pokrywką – mieszając przez kolejne 5 dni. Następnie dokręcamy słoiczki i odstawiamy na co najmniej 21 dni. Warto przygotować nalewki w niewielkich słoikach, aby spożyć otwartą nalewkę w krótszym czasie. Waga czosnku w słoiczku powinna być proporcjonalnie taka sama, jak waga alkoholu. Im dłużej taka zalewa stoi, tym lepiej.

Po 21 dniach otwieramy słoiczek, odcedzamy wytłoki, które od razu wyrzucamy i mamy nalewkę gotową do spożycia. Możemy urozmaicić nalewkę cytryną, miodem lub innymi dodatkami wedle uznania. Pamiętając, że jest to bardzo silny antybiotyk, nie przesadzamy z ilością i spożywamy na raz najwyżej 2 łyżki stołowe, a dzieciom (w zależności od wagi dziecka) najwyżej małą łyżeczkę.

Rada nr 6
Maść czosnkowa

Znów wracamy do punktu pierwszego i wyciągamy z lodówki nasz ugnieciony czosnek, dodajemy niewielką ilość oliwy i odstawiamy na kolejne 15 minut. Mamy gotową miksturę do smarowania na noc na wszelkie zmiany chorobowe skóry, jak na przykład opryszczka, zajady, krostki w nosie powstające na skutek zimna.. Oczywiście liczba zabiegów powinna być ograniczona, na przykład do 2-3 razy, żeby nie doprowadzić do poparzenia wrażliwego miejsca na skórze.

Ż.G.: Czosnek jako maść? Pierwsze słyszę!

J.C.: Nie tylko na opryszczkę! I tutaj przechodzimy do kolejnego sposobu, gdyż biobójcze właściwości czosnku z uwagi na wysoką zawartość związków zawierających siarkę, oddziałują również na różnego typu zakażenia bakteryjne i grzybicze na skórze.

Rada nr 7
Czosnkowa skarpeta

Jeśli jesteśmy częstymi bywalcami parków wodnych i cierpimy z powodu grzybicy skóry między palcami u nóg, to wracamy do punktu nr 1 lub nr 2. Metody obróbki czosnku dadzą nam inną zawartość siarki na 1 cm2, gdzie ten z oliwą jest nieco łagodniejszy w działaniu. Gdy wybierzemy swoją miksturę z punktu 1 lub 2, to najpierw przygotowujemy skórę stopy przecierając ją jadalnym octem spirytusowym, akceptujemy pieczenie i następnie smarujemy miksturą czosnkową. Nakładamy skarpetę i idziemy spać! Bardziej wrażliwym polecam naciągnąć woreczek foliowy na stopę i dopiero wtedy ubrać skarpetę, wówczas unikniemy uporczywego zapachu czosnku. Zabieg warto powtórzyć około 3 razy w odstępach jednodniowych. Działa rewelacyjnie!

Rada nr 8
Przeciw komarom

Czosnek przygotowany tak, jak do nalewki, czyli zgodnie z punktem 5 (zmielony wraz z łuską i odstawiony na 15 minut) łączymy z sokiem z cytryny w proporcji 1:1 i wstawiamy na kolejne 15 minut do lodówki. Następnie cedzimy całość, by oddzielić wytłoki, tak, aby nic nie zostało. Potem rozrabiamy otrzymaną miksturę z wodą pół na pół w buteleczce z atomizerem i mamy gotowy preparat na nasze ciało przeciwko komarom. Oczywiście, będziemy czuć aromat czosnkowy, ale dzięki temu też preparat jest skuteczny, bo odstrasza, a jest przy tym zdrowy dla skóry. W zależności od naszych potrzeb, możemy wykonać różne stężenia, czyli możemy bardziej rozcieńczyć wodą lub mniej, w zależności od nasilenia owadów.

Rada nr 9
Przeciw pasożytom

Czosnek przygotowany tak, jak w punkcie 1 w ilości 25 g połączyć z 10 kroplami cytryny i wymieszać z ¼ łyżeczki oleju kokosowego. Otrzymujemy maść, którą nakładamy na palec (moczymy w niej palec) i przenosimy ją na paznokcie u rąk i u nóg, starannie wcierając szczególnie w kąciki. Zabieg ten skutecznie zwalcza drobnoustroje chorobotwórcze oraz pasożyty, które tam się znajdują. Powtarzamy zabieg 3 razy, zachowując jednodniowe odstępy.

Ż.G.: 9 lat temu pojawiło się obszerne opracowanie zespołu naukowców [2011], którzy zebrali ponad 130 prac, które pokazuje bardzo szerokie działanie lecznicze czosnku. Wygląda na to, że osoby, które swoim stylem życia narażają się na zwiększone ryzyko chorób serca, czy nowotworów, spowodowane choćby częstym spożywaniem alkoholu – mogą sobie znacząco obniżyć to ryzyko właśnie spożywaniem czosnku. W artykule o tytule „Czosnek w zdrowiu i w chorobie”[1] możemy poznać jego właściwości: przeciwnowotworowe, przeciwutleniające, przeciwpadaczkowe, hepatoprotekcyjne (osłania wątrobę), hematologiczne (przeciwzakrzepowy), przeciwbakteryjne (działa jak antybiotyk), antywirusowe, przeciwpasożytnicze i przeciwgrzybicze. Ale Pan poleca czosnek na hemoroidy! 

J.C.: Hemoroidy, czyli tak naprawdę żylaki, stanowią kłopotliwą dolegliwość, z którą najchętniej poradzilibyśmy sobie metodą domową. Są różne sposoby, takie jak na przykład dieta bogata w błonnik, ciepłe kąpiele, nasiadówki czy redukcja pozycji siedzącej (często w stosowanej w nadmiarze!), ale ja osobiście polecam czosnek przygotowany jak w punkcie 1.

Rada nr 10
Na hemoroidy

Czosnek przygotowany tak, jak w punkcie nr 1 należy odcedzić (gęsty miąższ nas tu nie interesuje) i uzyskać 10 kropli soku z czosnku, do którego dodajemy 10 kropli płynu lugola, 10 kropli oliwy z oliwek, po czym mieszamy. Tak uzyskanym płynem smarujemy bolesne miejsce albo raz (często wystarcza jednorazowy zabieg!), albo maksymalnie trzy razy (dzień po dniu).

Pracuję z tym wspaniałym warzywem już od 25 lat, jego właściwości i działanie poparte jest dziesiątkami badań w akredytowanych laboratoriach zarówno w Polsce, jak i w Europie.

Warto spożywać go profilaktycznie na różne schorzenia lub żeby im znacząco zapobiec [3]. Czosnek oprócz związków siarkowych, jest źródłem przeciwutleniaczy (flawonoidów), witaminy A, B1, B6, C oraz minerałów, np. magnezu, manganu.

Warto oczywiście zrobić kilka przerw w konsumpcji czosnku, zwłaszcza jeśli mamy za sobą kilka miesięcy codziennego spożycia. Dzienna dawka czosnku to 2-3 ząbki na osobę dorosłą. Spożywanie w większych ilościach może powodować wzdęcia. Osoby z ostrym lub przewlekłym stanem zapalnym jelit lub nieżytem żołądka nie powinny spożywać czosnku lub zachować szczególną ostrożność. Spożywanie czosnku w przypadku osób z cukrzycą powinno być skonsultowane ze specjalistą, szczególnie osoby ze zbyt niskim poziomem cukru. Kobiety ciężarne również powinny zachować umiar w spożywaniu czosnku.

Jeśli nie chcemy, aby inne osoby czuły od nas zapach czosnku, można spożywać go w połączeniu z ziołami, jak na przykład kolendra, tymianek, pietruszka czy mięta, lub popić czerwonym winem.

Powyższe rady nie zastąpią regularnej dbałości o siebie, ruchu czy diety. W życiu powinniśmy kierować się zdrowym rozsądkiem i nie chować urazy wobec innych. Osoby odczuwające zawiść, które są przepełnione negatywnymi emocjami – nawet jeśli będą spożywać czosnek, mogą nie odczuć poprawy. Należy zachować w życiu równowagę i dobrze traktować siebie i innych.

1. „Garlic in health and disease.”
   W niniejszym artykule dokonano przeglądu historycznych i popularnych zastosowań czosnku, jego właściwości przeciwutleniających, hematologicznych, przeciwdrobnoustrojowych, hepatoprotekcyjnych i przeciwnowotworowych oraz jego potencjalnej toksyczności (z sulfotlenku). Sugeruje się, że czosnek wpływa na kilka czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Wykazano również, że czosnek i jego organiczne składniki allilowej siarki są skutecznymi inhibitorami procesu nowotworowego. Ponieważ czosnek i jego składniki mogą hamować powstawanie czynników rakotwórczych, bioaktywację i proliferację nowotworów, konieczne jest ustanowienie biomarkerów w celu ustalenia, które osoby mogą najbardziej skorzystać. Stwierdzono również, że czosnek działa synergistycznie na Helicobacter pylori z inhibitorem pompy protonowej. Substancja czynna allicyna może wpływać na miażdżycę tętnic nie tylko poprzez działanie jako przeciwutleniacz, ale także przez inne mechanizmy, takie jak modyfikacja lipoprotein i hamowanie wychwytu LDL. Świeżo przygotowany homogenat czosnku chroni przed uszkodzeniem wątroby wywołanym przez izoniazyd + ryfampicynę w eksperymentalnych modelach zwierzęcych. Prawdopodobnie kilka mechanizmów odpowiada za tę ochronę. https://doi.org/10.1017/S0954422410000338 ,Rana SV¹, Pal R¹, Vaiphei K², Sharma SK¹, Ola RP¹. Published online by Cambridge University Press: 13 May 2011
2. „Enhancement of the antimycobacterial activity of macrophages by ajoene”, Published on 24.01.2018, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29239661
3. „Garlic and onions: Their cancer prevention properties” Published on 13.01.2015  www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4366009