Wiele osób, gdy usłyszy diagnozę, zaczyna zastanawiać się jak teraz będzie wyglądało ich życie. Znam z autopsji rozterki i pytania o nowy styl życia – życia z alergią. „Spokojnie, to tylko alergia” – mówią Ci wokoło, a Ty masz swoje wątpliwości, wyobrażenia. Z perspektywy czasu i dostosowania się do życia alergika wiem, że da się wypracować nowe nawyki, nowy styl życia i nawet go polubić oraz dać sobie więcej uwagi, słuchać potrzeb swojego ciała.
Znajomi wychodzą na pizzę, ty nie możesz z nimi zjeść, ponieważ przyprawy cię uczulają. Idziecie na lody, ciastko, a ty nie możesz zjeść nic, co zawiera cukier. W restauracji pytasz czy do posiłków nie dodaje się takich a takich przypraw i najczęściej słyszysz, że są tam przyprawy zawierające glutaminian sodu. To była reguła, teraz – mówiąc z punktu widzenia moich doświadczeń – zauważam większe zrozumienie i otwartość na potrzeby klienta.
Planujesz wyjść na przyjęcie, imprezę i zastanawiasz się w jaki sposób odmawiać kolejnych posiłków? Jedni rozumieją, inni uważają, że to jakieś nowomodne wymysły. Wyjeżdżasz odpocząć do SPA i marzysz, aby popływać w basenie, odprężyć się, ale dowiadujesz się, że woda jest chlorowana. Nie możesz już skorzystać ze strefy wellness, ponieważ twoje spojówki i powieki nabierają czerwonego koloru i niesamowicie swędzą. To tylko niektóre niedogodności życia alergika. Znam osobę, która jest uczulona na określone dźwięki. Trzeba przyznać, że dużą trudnością jest przebywanie w miejscach publicznych. Ale to tylko jedna perspektywa stylu życia chorych na alergię.
Choroba chce nas uczyć
Według mnie każda choroba ma nas czegoś nauczyć, sygnalizuje potrzebę zmiany w życiu. Ciało domaga się uważności, zadbania o jego komfort i ochronę przed nadmiarem toksyn lub innych niekorzystnych czynników. Leczenie powinno przyjąć dwutorową terapię: leczenie kierunkowe oraz działania mające na celu pracę nad emocjonalnymi przyczynami alergii. Koncentrowanie się na samych objawach najczęściej je nasila. Zaakceptowanie nowej sytuacji może dla niektórych osób być najtrudniejsze i stanowić okres nasilonych objawów.
Alergik protestuje, nie chce mieć alergii, wszystko go denerwuje, żyje w stałym stresie, a jego organizm mówi: „Tak długo, jak nie pogodzisz się z nową sytuacją i nie dokonasz zmian w stylu życia, tak długo będę pokazywał ci, co nie jest dla ciebie korzystne”. Alergia jest wypadkową wielu uwarunkowań, nie pojawia się nagle. Najczęściej powinno się zmienić dwa czynniki alergenne: nawyki żywieniowe i stres. Umiejętność zbudowania dystansu do siebie i do objawów chorobowych wspomaga leczenie. Zaakceptowanie, pogodzenie się z nową sytuacją, a z czasem zrozumienie, co tak naprawdę poprzez alergię mówi do nas ciało, jest wstępem do pokonania alergii. Przez dwa lata poszukiwaliśmy ze specjalistami przyczyn mojej nietypowej alergii. Poddałam się i stwierdziłam: będę obserwowała kiedy objawy się nasilają i unikała podobnych sytuacji, pokarmów. Skoncentrowałam swoje działania na nowym stylu życiu, nie na docelowym działaniu, a na wprowadzeniu zmian dzień po dniu i nie wiem, w którym momencie objawy więcej się nie pojawiły.
Co znaczy zmiana stylu życia?
Styl życia to codzienne zachowania, nawyki jednostek i grup oraz zależności psychofizyczne potrzeb, motywacji i wartości. W relacjach rodzinnych i społecznych mieszają się, ścierają różne przekonania, osobowości, role. Skupienie uwagi na relacjach w kontekście tego czy nas ktoś lubi, czy nie, czy będziemy zaakceptowani czy krytykowani, powoduje niepokój, stres i przenoszenie uwagi na myślenie „co jeśli…”, zamiast skoncentrowanie się na „tu i teraz”.
Ostatnio słyszałam wypowiedź prof. Zbigniewa Nęckiego, który zwrócił uwagę na nowe zjawisko społeczne, powrót do potrzeby relacji osobistych, bezpośrednich, nie wirtualnych. Młodzi ludzie w wieku pomiędzy 20 a 30 rokiem często zastanawiają się nad sensem życia, mniej ważne są dla nich sprawy materialne. Wartości, którymi kierowali się ich rodzice już się zdezaktualizowały, a nowe dopiero się tworzą. Żyją w swoim świecie, tworzą tzw. socjalne rodziny w gronie rówieśników, rozwijają pasje. Chcą żyć w tzw. stanie flow (Przepływ MIha’ly Csikszentmihaly). Istnieje silna potrzeba przynależności, a jej brak powoduje osamotnienie, stres. Nasilające się frustracje, szybkie tempo życia, wykonywanie czynności niezgodnych z potrzebami osobistymi, zanieczyszczone powietrze, toksyczna żywność i szkodliwe kosmetyki prawdopodobnie zmusiły organizm ludzki do obrony i, jak twierdzi prof. Samoliński, 25% Polaków choruje na alergię.
Psychiczne aspekty alergii
Z praktyki lekarskiej rozwinęła się psycho-dermatologia. To skóra pokazuje natychmiast, jakie potrzeby emocjonalne, psychiczne jednostki nie zostały zaspokojone. Od lat piszę o somatoterapii, o słuchaniu pierwszych sygnałów ciała. Ciało jest naszym najlepszym przyjacielem. Co więc robić, aby wspomagać leczenia alergii i jej zapobiegać? Systematycznie zmieniać styl życia, nawyki. Mówi się potocznie, że nawyki są naszą druga naturą. Świadomość mechanizmu nawyku ułatwia jego zmianę. Nawyk w swojej strukturze zawiera 3 elementy: wiedzę, umiejętności i motywację. Podejmując decyzję o zmianie najlepiej zastanowić się: co chcę robić i dlaczego, jak to zrobić i z jakiego powodu chcę dokonać tej modyfikacji. Jeśli masz zbyt mało ruchu, zacznij od minuty codziennego chodzenia w miejscu przy otwartym oknie przez tydzień, w drugim tygodniu możesz zwiększyć czas ruchu do 5 minut i konsekwentnie – metodą małych kroków – przełamywać dotychczasowe nawyki. Ustal sobie, jakie nawyki chcesz przełamać, jakich się nauczyć i, będąc konsekwentnym, wprowadzaj je do codziennych działań. Literatura podaje, że potrzeba od 30 do 45 dni na zmianę nawyku. Powinniśmy pamiętać, że nawyki wzajemnie się przeplatają, składają się na nasze działania. Zmiana w jednym obszarze „wymusza” przeobrażenia w innym.
Podsumowując, proponuję przed wprowadzeniem jakichkolwiek przekształceń w życiu zapytać samego siebie:
Czy jesteś gotowy?
- Co i w jakim zakresie chcesz zmienić?
- Z jakiego powodu to robisz, co chcesz osiągnąć?
- Kiedy chcesz zacząć?
Te pytania pozwalają na zaopiekowanie się sobą, na uważność i autorefleksję, co zwiększa szanse na skuteczność podjętych działań. Sprawdziłam te zasady we wprowadzaniu drastycznych zmian w moim życiu. Zdarzało mi się nawykowe podjadanie zakazanych potraw lecz zaczerwieniona twarz była najskuteczniejszą motywacją. Krok po kroku zmieniałam nawyki stylu życia, stosunek do żywienia, budowałam dystans do tego, co jest dla mnie mniej ważne w życiu, do toksycznych relacji i dzisiaj mogę dzielić się swoimi doświadczeniami.
Na kogo masz alergię?
Uważam, że warto też zadać sobie pytanie, tak szczerze i bez spieszenia się z odpowiedzią: na co i na kogo jestem uczulona/y? Na jakie sytuacje, relacje czy ludzi reaguję alergicznie? To nie są abstrakcyjne pytania, proponuję zastanowić się nad nimi dłużej. Osobiście uważam, że moje przekonanie, że coś mnie uczula przyspieszało objawy, pojawiało się takie czekanie na alergiczną reakcję organizmu. Dzisiaj myślę o absurdalności takiego zachowania. Nie proponuję eksperymentów z alergenami, a refleksję nad tym, co dzieje się z emocjami, przekonaniami. Kiedyś wejście do centrów handlowych powodowało u mnie duszności, czułam zapach klimatyzacji, podobnie w samolocie, a teraz zastanawiam się jak to było możliwe? Powinniśmy pamiętać, że jesteśmy zindywidualizowanymi jednostkami i program leczenia oraz pracy nad przyczynami powinien być dobrany do osobistych potrzeb pacjenta.
W którymś z artykułów Wojciech Eichelberger napisał o serwisowaniu swojego organizmu. Uważam, że to wyjątkowo trafne określenie. Dbamy o nasze mechaniczne urządzenia, samochód, serwisujemy je podobnie powinniśmy szczególnie starannie dbać o przeglądy i serwis naszego organizmu. Szybciej zauważymy pierwsze zakłócenia pracy organizmu, możemy zapobiegać rozwojowi symptomów chorobowych i dokonywać metamorfozy stylu życia w programie profilaktyki zdrowia a nie leczenia.
Emilia Żurek – filolog, logopeda, somatoterapeuta, coach&mentor, mediator, trener biznesu. Jest ekspertem w międzynarodowych projektach coachingu społecznego, rodzinnego. Specjalizuje się w relacjach intra– i interpersonalnych, komunikacji i metodach odzyskiwania wewnętrznej harmonii i zdrowia. Informacje, kontakt: coach@emiliazurek.com , www.emiliazurek.com