Żyjemy w bańkach, każdy w swojej, we wnętrzu swojego światopoglądu, myśli, otaczając się ludźmi, którzy działają w podobnych schematach. Jesteśmy jednocześnie coraz bardziej rozdzieleni, spolaryzowani, przeciwstawnie myślący, czasem skłóceni i coraz mniej rozumiejący innych. Każdy w swojej bańce. Inne poglądy, inny sposób na życie i widzenie świata.

Tekst: dr n. med. Agata Plech

Jednocześnie w tej polaryzacji zdarza się, że nie rozumiejąc i nie mając w sobie ciekawości by z uwagą się czemuś przyjrzeć stajemy się radykalni, coraz bardziej wrogo nastawieni do innych. Politycy swoimi wypowiedziami i świat cyfrowy profilujący nasze widzenie rzeczywistości, a więc i nasze myśli ogromnie się do tego przyczyniają.

Moja bańka budowana od lat, taka świadoma i prozdrowotna jeszcze nie tak dawno utrzymywała mnie w optymistycznym poczuciu, że może być lepiej ze zdrowiem, że istnieje coraz większa grupa ludzi dbających o siebie w sposób przemyślany, dokonujących wyborów, które im służą. Sama, dzięki nieustającej ciekawości i samoedukacji, tak czynię: jem zdrowiej, dbam o aktywność fizyczną, zdrowy sen i higienę psychiczną. Otaczam się ludźmi, którzy myślą podobnie, inspirują mnie, a i ja sama posyłam swoje inspiracje w świat (napisałam dwie książki „Przejrzyj na Oczy” oraz „Okiem szeroko otwartym na zdrowie”).

ZOBACZ WIĘCEJ	ZOBACZ WIĘCEJ

Ale właśnie zapoznałam się z wynikami raportu „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”, przygotowanego przez ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, i moja bańka pękła. Raport jest wynikiem badań prowadzonych w latach 2016- 2020 i skupia się przede wszystkim na analizie diety Polaków – diety, którą określono, jako nieprawidłowo zbilansowaną i niedoborową. Przyjrzyjmy się temu.

Przez ostatnie lata spadło spożycie warzyw (o 6%), nabiału (8-20%), ryb (o 40%!), mięsa i jego przetworów (o 6%). Wzrosło natomiast spożycie pokarmów przetworzonych, głównie wędlin z mięsa czerwonego (120%), wyrobów piekarniczych, ciastek, ciast, wafli, chrupkiego pieczywa (30%) i owoców (6%). Na talerzach Polaków królują więc te produkty, które nam nie służą – przetworzone, pełne konserwantów i różnych dodatków do żywności oraz węglowodany, w tym przede wszystkim: cukry proste.

Pomimo tego, że spożycie mięsa czerwonego spadło, to i tak przekracza ponad dwukrotnie zalecaną dawkę dobową wynoszącą 71g/ dobę. A wędliny i przetwory mięsne dostarczają zbyt wiele (3-krotnie więcej niż dopuszczalny poziom) nasyconych kwasów tłuszczowych. Warto podkreślić, że jednocześnie obserwuje się spadek podaży wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których źródło jest przede wszystkim w rybach, olejach roślinnych, orzechach i nasionach. Odbija się to na zdrowiu przede wszystkim pod postacią chorób układu krążenia (miażdżycy, zatorowości, zawałów, udarów), a co za tym idzie: na funkcjonowaniu wielu narządów wewnętrznych, w tym oczu.

O 30 % spadło spożycie produktów zbożowych. Co gorsza, zjadamy te chleby, wypieki, makarony czy kasze, gorszej jakości, czyli oczyszczone z błonnika i składników mineralnych, a bardzo często zawierające gluten.

Według opublikowanego raportu, Polacy zjadają zbyt mało warzyw i owoców (¾ zalecanej dawki dobowej). Natomiast, te najbardziej wartościowe, a więc będące źródłem białka rośliny strączkowe, goszczą na naszym talerzu 14 x rzadziej niż jest rekomendowane. Warto zauważyć, że zalecenia dotyczące diety, kierują nas w stronę zastępowania białka zwierzęcego roślinnym, tłuszczów zwierzęcych -roślinnymi, płynnymi (świeżo wyciskane oleje), które zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe, węglowodanów prostych – złożonymi, zawierającymi błonnik pokarmowy. Takie podejście, plus oczywiście odpowiednia ilość codziennej aktywności ruchowej, w znacznym stopniu zabezpieczają nas przed rozprzestrzenianiem się chorób dietozależnych: otyłości, miażdżycy, cukrzycy typu II, nowotworów. Patrząc jednak z perspektywy okulistyki, którą na co dzień się zajmuję, zdrowa zbilansowana dieta, to mniej chorób związanych z wiekiem, a zwłaszcza zwyrodnienia siatkówki (AMD) oraz powikłań ocznych cukrzycy.

Dietę Polaków w badaniu określono jako niedoborową, podkreślając jednocześnie, że niedobory witaminowe w populacji dotyczą głównie witaminy D3, C i kwasu foliowego. A jeśli spojrzymy na mikroelementy, to: potasu, magnezu i wapnia. Jest to wynikiem po pierwsze niedoborowej, niezbilansowanej diety, ale także jej pośrednich skutków wywołanych przez – obecne w pożywieniu środki ochrony roślin – glifosat, środki konserwujące, bakteriobójcze, przeciwgrzybicze i przeciwchwastowe czy antybiotykoterapię, które objawiają się w postaci zespołów złego wchłaniania na poziomie układu pokarmowego czy nieszczelności jelit.

Moja bańka mówiąca o tym, że w ostatnich latach wiele się mówi i dzieje w zakresie dbania o zdrowe nawyki, sposób żywienia i profilaktykę zdrowotną pękła, ale to mnie nie zniechęci (ani nie powinno zniechęcić innych osób szeroko pojętej ochrony zdrowia), by przestać edukować i podnosić świadomość ludzi, z którymi się kontaktuję. Jest ciągle wiele do zrobienia.

Pisząc oparłam się na raporcie NIZP-PXZ 2020 „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”.

Jestem specjalistą chorób oczu, Ordynatorem Oddziału Okulistycznego i właścicielką Centrum Medycznego BESKIDMED.

Od kilku lat ogromny nacisk kładę na profilaktykę zdrowotną, prowadzę akcje profilaktyczne, edukacyjne, napisałam książkę Przejrzyj Na oczy, czyli jak żyć by długo cieszyć się świetnym wzrokiem. Robię to, bo wierzę, że dzięki upowszechnianiu takiej wiedzy każdy z nas może być zdrowszy i czuć się dobrze, zarówno fizycznie jak i psychicznie. Tym razem przyszła pora, by spojrzeć na zdrowie jeszcze szerzej, gdyż oko to fragment całości, którą jesteśmy – spójrzmy więc szeroko otwartym okiem na zdrowie.

Książka „Okiem szeroko otwartym na zdrowie, w obliczu nowych wyzwań” jest dla Ciebie jeśli:

• spędzasz długie godziny przed komputerem i czujesz, że Twój wzrok się pogarsza
• Twoje dziecko uczy się zdalnie i obserwujesz, że nie tylko ma zmęczone oczy, ale coraz bardziej brak mu chęci do zwyczajnych kontaktów z rówieśnikami
• Twoi rodzice przewlekle chorują na oczy a Ty nie chcesz iść w ich ślady
• nie wiesz co jeść, by tak naprawdę Ci służyło, jakie wybierać produkty
• ciekawi Cię czym jest ajurweda i czy może Ci być pomocna w Twoich dolegliwościach
• gorąco pragniesz nowego stylu życia i przeciwstawić się stresowi i innym następstwom pandemii