Coraz więcej osób poszukuje naturalnych sposobów na wzmocnienie odporności, na obniżenie ciśnienia i złego cholesterolu, na spowolnienie rozwoju cukrzycy czy nowotworu. Warto zapoznać się z takimi rozwiązaniami, za którymi stoi nauka i wyniki badań, abyśmy w sytuacji, kiedy potrzebujemy rzeczywistego wsparcia, mogli liczyć na przewidywalny efekt. O ekstrakt z jagody kamczackiej pytamy lekarza – Małgorzatę Jaszyk, która rozkłada tenże owoc na czynniki pierwsze.
Rozmawiała: Żaneta Geltz
Żaneta Geltz: Dlaczego jagoda kamczacka (haskap) jest tak bogata w antyoksydanty?
Małgorzata Jaszyk: Rośliny to biofabryki wytwarzające związki biologicznie czynne. Część z nich ma fundamentalne znaczenie w przystosowaniu roślin do warunków środowiska. Związki te to polifenole (antyoksydanty), czyli wtórne metabolity roślin wytwarzane specjalnie w celu ochrony przed czynnikami zagrażającymi przetrwaniu rośliny w niekorzystnym środowisku, takimi jak: susza, promieniowanie UV, infekcje – lub po to, by zniechęcić owady do żerowania (Szajdek 2008, Broda 2002) [1].
Wyobraźmy sobie, jak trudno jest przetrwać jakiejkolwiek roślinie na półkuli północnej, z której właśnie pochodzi jagoda kamczacka. Od dawna wiadomo, że w im trudniejszych warunkach bytuje roślina, tym cenniejsze są jej owoce. Aby poradzić sobie w tak trudnym klimacie haskap nauczył się produkować wiele polifenoli, a najcenniejsze z nich to antocyjany – ciemno-czerwony barwnik zawarty w owocach. Ludy Ainu zamieszkujące te tereny nazwały ją „eliksirem życia”.
Ż.G.: Do czego roślinie są potrzebne antocyjany?
M.J.: Antocyjany zajmują szczególne miejsce w grupie polifenoli występujących w owocach jagodowych. Są one produkowane w odpowiedzi na promieniowanie UV, aby chronić tkanki przed uszkodzeniami. Antocyjany pochłaniają promieniowanie UV i zmniejszają ryzyko uszkodzeń DNA, które mogą prowadzić do nieprawidłowych podziałów komórkowych lub syntezy wadliwych białek (Steyn 2002) [2]. W haskapie większość z nich znajduje się w jagodzie, ponieważ w ten sposób roślina chroni to, co jest dla niej najcenniejsze: owoce zawierające nasiona – swój materiał genetyczny.
Ważną cechą antocyjanów, wynikającą z ich budowy chemicznej jest ich zdolność do neutralizowania wolnych rodników, które powodują np. oksydacyjną degradację lipidów. Produkt końcowy tego procesu, jeśli nie zostanie zatrzymany przez przeciwutleniacz, to przykleja się do DNA i zakłóca prawidłową produkcję białek, funkcjonowanie komórek, a także może być mutagenny i rakotwórczy.
Dlatego antocyjany mogą zapobiegać uszkodzeniom DNA i struktur komórkowych. Warto zauważyć, że antocyjany zawarte w jagodzie kamczackiej są 4 razy bardziej aktywne niż witamina C. (Wang H 1996) [3].

Jagody możemy spożywać pod różną postacią począwszy od suszonych owoców, postać sproszkowaną, sok i miód z jagodą.
Ż.G.: Czy antocyjany mogą też wesprzeć strudzone jelita?
M.J.: Zgodnie z najnowszymi odkryciami, w naszych jelitach istotną rolę w zapobieganiu rozwojowi chorób zwyrodnieniowych odgrywa mikrobiom. W badaniu, w którym zwierzętom podawano przez 4 tygodnie dietę wysokotłuszczową i sproszkowane jagody haskapu, stwierdzono wzrost ilości śluzu w jelitach oraz immunoglobiny A (IgA) – ważnych składników bariery jelitowej. Polifenole przyczyniały się również do korzystnych zmian w populacji mikrobioty jelitowej: 3-krotnie wzrosła korzystna dla nas liczba bakterii Bacteroidetes (Taira T 2015)[4]!
Ż.G.: A co jeśli ktoś choruje na nowotwór, czy również powinien sięgać po haskap?
M.J.: Wiele dowodów wskazuje na znaczące właściwości antyoksydacyjne, kardioochronne, przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe i przeciwcukrzycowe produktów z haskapu – bogatych w antocyjany i samych antocyjanów zarówno in vitro, jak i in vivo (Rupasinghe HPV 2018)[5]. Badania epidemiologiczne sugerują, że spożycie antocyjanów może zmniejszać niektóre parametry uszkodzeń oksydacyjnych (Weisel T 2006)[6].
Ż.G.: A co haskap ma do zaoferowania osobom z nadciśnieniem lub cukrzycą?
M.J.: W trwającym 6 miesięcy badaniu klinicznym z udziałem 58 pacjentów z cukrzycą, którzy spożywali 320 mg antocyjanów dziennie, stwierdzono niższy poziom glukozy w osoczu na czczo i mniejszą oporność komórek na insulinę (Li D 2015)[7]. Obniżenie poziomu glukozy we krwi po spożyciu jagody kamczackiej może być spowodowane zahamowaniem trawienia skrobi w przewodzie pokarmowym i tym samym zmniejszenie ilości glukozy wchłanianej w jelicie (McDougall GJ 2005)[8].
W innym badaniu wykazano również, że spożywanie antocyjanów (160 mg antocyjanów dwa razy dziennie) przez 3 miesiące znacząco zwiększyło poziom „dobrego” cholesterolu HDL w surowicy (13,7%) i zmniejszyło poziom cholesterolu LDL (13,6%) w porównaniu z grupą placebo (Qin Y 2009)[9], co zostało również potwierdzone w innych badaniach dotyczących suplementacji antocyjanami pacjentów z dyslipidemią (Liu C 2016)[10].
U osób starszych wykazano, że ekstrakt z jagód haskapu obniża rozkurczowe ciśnienie krwi, jako efekt korzystnego wpływu antocyjanów na drobne naczynia krwionośne (Bell 2018)[11].
Żywność bogata w związki polifenolowe, takie jak antocyjany, może potencjalnie poprawić regenerację i wydajność podczas ćwiczeń. Haskap jest jednym z najważniejszych owoców jagodowych bogatych w antocyjany, które mogą zmniejszać rozwój stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych wywołanych wysiłkiem fizycznym, a także wspomagać przepływ krwi.
W najnowszym badaniu kontrolowanym placebo 30 mężczyzn biegających rekreacyjnie, w podwójnie ślepej próbie, oceniało submaksymalne, maksymalne i 5-kilometrowe wyniki w biegu na czas. Grupa osób spożywająca jagody haskap później osiągnęła zmęczenie i uzyskała lepsze wyniki w biegu na 5 km na czas o >2% w porównaniu z grupą kontrolną. (Howatson 2022) [12]
Wniosek: z jagodą można dłużej i więcej!
Wiedząc jak wartościowe są związki bioaktywne zawarte w naszych jagodach haskap dbamy – na każdym etapie – o ich maksymalizację poczynając od uprawy ekologicznej, odpowiedniego terminu zbioru, przez szybkie schładzanie w czasie zbiorów, a kończąc na niskiej temperaturze suszenia przy produkcji proszku. W jednej łyżeczce proszku BIOHASKAP mamy aż 80mg antocyjanów! To idealny dodatek w codziennej diecie: do jogurtu, owsianki, smoothies czy deserów. Polecam również pozostałe nasze produkty z jagody kamczackiej: soki, miody, owoce suszone.
z kodem HIPO
10% rabatu
na zakupy od 90 złna wszystkie produkty,
kod do wielokrotnego
wykorzystania!
Ale omawiane wyżej antocyjany to oczywiście nie jedyne cenne związki zawarte w jagodzie haskap! Są w niej jeszcze: kwas chlorogenowy, luteolina, kwercetyna i katechiny (Ruspasinghe 2018)[5] oraz odkryte niedawno irydoidy o silnych właściwościach przeciwzapalnych.
Małgorzata Jaszyk
Lekarz z wykształcenia, z zamiłowania rolnik – ekolog. Od 2015 roku, wspólnie z bratem Marcinem, prowadzi ekologiczną plantację jagody kamczackiej na Kujawach. W 2018 założyli firmę Nutracevit, zajmującą się przetwórstwem owocu pod rodzinną marką BIOHASKAP®.
Dumna z sukcesów: sok otrzymał główną nagrodę Best New Product w kategorii napoje na największych targach ekologicznej żywności BIOFACH w Norymberdze w 2019 roku, pokonując 100 innych konkurentów z całego świata. Dyplom wisi nad jej biurkiem i przypomina w trudnych chwilach, czego już dokonali.
W 2020 roku firma otrzymuje wyróżnienie w konkursie Mikroprzedsiębiorca roku organizowanym przez Stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych.
Marka BIOHASKAP®, dzięki wysokiej ocenie konsumentów żywności ekologicznej, otrzymała tytuł Odkrycie Roku 2020 – Laur Klienta, przeznaczony dla produktów nowych, innowacyjnych i funkcjonujących na rynku od stosunkowo niedługiego czasu, ale już zdobywających serca klientów. Żartują z Marcinem, że już więcej medali na etykiecie soku nie zmieszczą.
A w 2021 r. BIOHASKAP znalazła się wśród marek wyróżnionych w Plebiscycie Ekologicznym #ListaORGANICLIFETOP50.
_____
_____
Bibliografia:
- Broda, B. Zarys botaniki farmaceutycznej; Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich: Warszawa, Poland, 2002.
- Steyn W.J et al, Anthocyanins in vegetative tissues: a proposed unified function in photoprotection. New Phytologists (2002). 155: 349 – 361.
- Wang H et al, Total antioxidant capacity of fruits. J Agric Food Chem, (1996) 44:701–705. doi:10.1021/jf950579y
- Taira T el all, Dietary polyphenols increase fecal mucin and immunoglobulin A and ameliorate the disturbance in gut microbiota caused by a high fat diet J Clin Biochem Nutr (2015), vol.57, no.3 212-216.
- Rupasinghe HPV, The potential health benefits of haskap (Lonicera caerulea L.): Role of cyanidin-3-O-glucoside, Journal of Functional Foods, (2018) 44: 24-39.
- Weisel T et al., An anthocyanin/polyphenolic-rich fruit juice reduces oxidative DNA damage and increases glutathione level in healthy probands. Biotechnol J (2006);1:388–397. [PubMed: 16892265].
- Li D et al. Purified anthocyanin supplementation reduces dyslipidemia, enhances antioxidant capacity, and prevents insulin resistance in diabetic patients. J Nutr. (2015) 145(4):742–748.
- McDougall GJ et al., Assessing potential bioavailability of raspberry anthocyanins using an in vitro digestion system. Journal of Agricultural and Food Chemistry (2005); 53:5896–5904.
- Qin Y et al., Anthocyanin supplementation improves serum LDL-and HDL-cholesterol concentrations associated with the inhibition of cholesteryl ester transfer protein in dyslipidemic subjects. Am J Clin Nutr. (2009);90(3):485–492.
- Liu C et al. Effects of anthocyanin on serum lipids in dyslipidemia patients: a systematic review and meta-analysis. PloS One. (2016);11(9):e0162089.
- Bell L. et al., „ A pilot dose–response study of the acute effects of haskap berry extract (Lonicera caerulea L.) on cognition, mood, and blood pressure in older adults, European Journal of Nutrition, (Dec 2018).
-
Howatson et all, Improved Endurance Running Performance Following HaskapBerry (Lonicera caerulea L.) Ingestion, Nutrients 2022, doi: https://www.mdpi.com/2072-6643/14/4/780
_______