Prewencja chorób alergicznych dzięki innowacyjnej immunoterapii: Ambasada Królestwa Danii wspiera innowacje

Reportaż z seminarium naukowego, zorganizowanego przez Ambasadora Królestwa Danii, Jego Ekscelencję Ole Egberg Mikkelsena i firmę ALK-Abello Poland, zajmującą się rozwojem terapii, diagnostyki i zapobieganiu alergii na świecie.

TEKST: Żaneta Geltz
Zdjęcia: Michał Ozdoba

Alergia, to narastający problem zdrowia publicznego

Specjalista alergolog, konsultant wojewódzki, dr hab. n. med. Radosław Gawlik z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Alergologii i Immunologii Klinicznej ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, zaproszony przez organizatorów konferencji, wyjaśniał podczas swojego wystąpienia skąd bierze się wzrost zachorowań na alergię, wskazując głównie na spadek bioróżnorodności na Ziemi, zarówno w skali makrobiota jak i mikrobiota. Specjalista prezentował dane, które wskazywały na to, że koszty leczenia, które ponosi państwo polskie nieustannie rosną, w tym koszty pośrednie, takie jak spadek wydajności pracy czy rosnąca liczba zwolnień lekarskich. W interesie rządzących jest więc zapobieganie zachorowaniom oraz rozwojowi chorób alergicznych, które często prowadzą ostatecznie do astmy – jako następstwa rozwoju Alergicznego Nieżytu Nosa (ANN). Skutkiem ubocznym długotrwałej astmy są choroby układu krążenia, takie jak na przykład nadciśnienie, co stanowi już wtórne konsekwencje braku zarówno profilaktyki, jak i wcześnie podjętej próby skutecznego leczenia alergii.

KONSEKWENCJE CHOROBY ALERGICZNEJ
DŁUGOTERMINOWE DYSFUNKCJE UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO I STANY ZAPALNE
• astma
• atopowe zapalenie skóry
• alergia kontaktowa
• pokrzywka
• alergie pokarmowe
• alergia na leki
• wstrząsy anafilaktyczne
• inne przewlekłe stany zapalne

Alergia i astma, to najczęstsze choroby przewlekłe występujące w Europie, dotykają już co czwartego Europejczyka, czyli obecnie choruje już 60 milionów osób!

W Polsce sytuacja według danych ECAP przedstawia się następująco – na 36 mln Polaków:
» alergia dotyka 40%, czyli ponad 13 mln
» ANN dotyka 25%, czyli ponad 8 mln
» świsty dotykają 12%, czyli 4 mln
» AZS dotyka 7%, czyli 2,5 mln
» astma dotyka 5%, czyli ponad 1,5 mln

Zdaniem specjalisty winą można obarczać wiele czynników, ale najgroźniejsze są zmiany środowiskowe, w tym zanieczyszczenie powietrza, zmiana klimatu, która skutkuje wydłużeniem okresu pylenia roślin i rozszerzenia obszaru wegetacji roślin (zwłaszcza traw i zbóż), wspomniana wcześniej spadająca bioróżnorodność (według opracowania autorstwa L. Hertzena, I. Hanskiego, T. Haahtela), która jest przyczyną upośledzenia mechanizmów tolerancji u człowieka.

Jednotygodniowe leczenie antybiotykiem upośledza jelitową mikrobiotę nawet do 3 lat! – internista i alergolog dr hab. n. med. Radosław Gawlik

Skutkiem ANN jest znacząco niższa jakość życia, np.:
» 66% chorych wskazuje obniżoną aktywność w czasie dnia
» 52% mówi o znacznym wpływie kataru na spadek wydajności w pracy
» 40% wskazuje na znaczny wpływ na jakość snu
» 64% osób czuje poirytowanie, 65% czuje rozbicie nastroju, 80% osób czuje zmęczenie
Koszty spadku wydajności w pracy są dwukrotnie wyższe niż choćby migreny, depresji, chorób reumatycznych czy infekcji dróg oddechowych, sześciokrotnie wyższe niż wynikające z nadciśnienia czy cukrzycy (według opracowania C.E. Lamb, 2006 r.).

Szacuje się, że w 2025 r. przybędzie w Europie 50% więcej alergików, czyli biorąc pod uwagę wszystkie rodzaje alergii, będzie to liczba 150 000 000 osób!

Zaleca się więc prewencję, wczesne rozpoznanie, a także wczesne leczenie przewlekłych chorób układu oddechowego u dzieci. Oto powody przytoczone podczas wystąpienia:
1. alergiczny nieżyt nosa jest największym czynnikiem ryzyka rozwoju astmy;
2. wczesna prewencja ANN zapobiega rozwojowi astmy ;
3. przewlekłe choroby układu oddechowego w dzieciństwie są czynnikiem ryzyka POChP;
4. astma jest czynnikiem ryzyka rozwoju POChP;
5. chorzy na astmę 1,4 razy częściej chorują na chorobę wieńcową i 1,3 razy częściej cierpią na nadciśnienie niż nie chorujący na astmę.

„Tam, gdzie jest człowiek, tam są roztocze kurzu domowego. Już 2% ludzkości cierpi na alergię na roztocze kurzu domowego! Najważniejsza jest wczesna prewencja – przed 5 r.ż., kiedy skóra dziecka jest jeszcze cienka i słaba.” – dr hab. n. med. Ewa Cichocka-Jarosz

Zadania i cele alergologa:

– służyć radą odnośnie prewencji;
– edukować lekarzy pierwszego kontaktu;
– rozpoznawać przyczyny chorób alergicznych;
– zidentyfikować alergeny zalecenia oparte o dowody dotyczące ochrony otaczającego środowiska;
– prawidłowe leczenie z zastosowaniem farmakoterapii i immunoterapii.

Silna rekomendacja dla SLIT

Z kolei Profesor dr hab. n. med. Marek Jutel z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu dodatkowo wskazał na działanie AIT (immunoterapii alergenowej) w astmie:
» trzeciorzędowe – na spadek objawów astmy »» wtórne – na spadek zjawiska astmy alergicznej i spadek nowych sensytyzacji (IgE+)
» pierwotne – na spadek ryzyka z wysokiego na niskie, jeśli chodzi o AZS

W podsumowaniu wystąpienia dodał, iż:
» uzasadniona jest silna rekomendacja dla SLIT (tabletki z alergenem pyłku traw) w schemacie przed/po – sezonowym i całorocznym dla efektu krótko- i długoterminowego
» istnieją dowody na krótko- i długoterminową prewencję występowania astmy u dzieci uczulonych na pyłek traw
» są silne dowody skuteczności SLIT (tabletki z alergenami roztoczy kurzu domowego) w leczeniu ANN i astmy – zmniejszenie skutecznej dawki ICS
» GINA 2017 rekomenduje SLIT dla wybranych pacjentów z astmą uczulonych na roztocze kurzu domowego (stopień 3-4).

Walczmy o refundację immunoterapii alergenowej podjęzykowej

Konferencję dopełniło wystąpienie Specjalisty alergologa dziecięcego, dr hab. n. med. Ewy Cichockiej-Jarosz, która wskazała na rolę roztoczy kurzu domowego jako najważniejszego alergenu środowiskowego, będącego czynnikiem ryzyka rozwoju alergicznego nieżytu nosa i astmy w każdej grupie wiekowej. Do uczulenia dochodzi zarówno przez drogi oddechowe, jak i przez atopową skórę, zwłaszcza u małych dzieci, u których bariera skórna jest jeszcze niedojrzała. Wbrew dotychczasowym poglądom o zdecydowanej przewadze roztoczy w otoczeniu człowieka w miesiącach zimowych i w okresie c.o., należy pamiętać, że roztocze żywią się ludzkim naskórkiem, stąd najwięcej ich spotyka się w bezpośredniej bliskości człowieka, czyli w pościeli, tym więcej im cieplejsza pora roku. Wskazują na to zjawisko wieloośrodkowe prace na dużych kohortach – zgodnie z wynikami tych badań najwyższe stężenie roztoczy na 1g kurzu jest w Hiszpanii, a najniższe w Szwecji. Stąd, warto zapobiegać narażeniu poprzez zalecane metody prewencji. Warto też sięgać do nowoczesnych metod leczenia, w tym do nowoczesnych postaci immunoterapii alergenowej, które przynoszą najlepszy efekt w leczeniu alergicznego nieżytu nosa i astmy, gdy zostaną zastosowane w wieku dziecięcym lub u młodzieży.

Specjaliści, o których mowa w tekście: