Skóra niemowlęcia, jeśli zdrowa, jest gładka i ma równomierny koloryt. Jednocześnie jest delikatniejsza i bardziej skłonna do podrażnień niż skóra osoby dorosłej. Zmieniona chorobowo skóra dziecka często mówi nam o istniejącej alergii. O czym świadczą różne zmiany na skórze? Jak o nią dbać? Poniżej przedstawiamy kilka informacji od dr Agaty Mościckiej, które mogą okazać się pomocne.
Hipoalergiczni: Czy należy czymkolwiek smarować zdrową skórę noworodka lub niemowlęcia?
Agata Mościcka: Nie ma takiej potrzeby – wystarczy stosować krem ochronny z filtrem, jeśli niemowlę lub dziecko jest narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych.
H: Zmiany na skórze u niemowląt są dosyć powszechne. Z jakimi można spotkać się najczęściej?
AM: Jeśli skóra w jednym miejscu jest zaczerwieniona lub pojawiają się na niej małe krostki, może to świadczyć o tzw. wyprysku potnicowym – czyli reakcji na pocieranie i pot. Miejsce takie dobrze jest często wietrzyć i zastosować preparaty odkażające, przeciwzapalne i wysuszające.
Zmiany na skórze noworodka i niemowlęcia mogą też świadczyć o uczuleniu na proszek do prania. Chcąc sprawdzić, czy takie uczulenie ma miejsce, trzeba zmienić proszek na taki, który jest przeznaczony do prania dziecięcych ubranek. Ponadto, podrażnioną i suchą skórę należy smarować kilka razy dziennie preparatami natłuszczająco-nawilżającymi, które wzmocnią barierę lipidową skóry.
H: Czy dziecko może mieć drobne wypryski, podobne do pryszczy?
AM: Pojawiające się na skórze niemowlęcia drobne krostki z białą „główką” to prawdopodobnie tzw. prosaki, czyli zaczopowane gruczoły łojowe. W takim przypadku można przemywać zmiany rozcieńczonym roztworem nadmanganianu potasu, choć powinny one ustąpić samoistnie. Należy pamiętać, aby nie smarować ich tłustym kremem lub maścią, które mogą blokować oddychanie skóry.
H: Niekiedy dziecko ma suche i szorstkie policzki, czy to już objaw alergii?
AM: Tak, to może być alergia. W pierwszym roku życia najsilniejszym alergenem jest mleko krowie, dlatego warto podjąć próbę odstawienia na okres około 2 tygodni wszystkich produktów zawierających białko krowie i obserwować stan skóry dziecka. Ustąpienie zmian może świadczyć o alergii i atopowym zapaleniu skóry. Na zmiany skórne dobrze jest stosować kilka razy dziennie specjalne kremy zmiękczające lub zapobiegające utracie wilgotności i poprawiające szczelność bariery lipidowej.
H: Czy łojotokowe zapalenie skóry również może pojawić się u małych dzieci?
AM: Łojotokowe zapalenie skóry to choroba, której mechanizm nie został do końca poznany. Objawia się w tych miejscach ciała, gdzie znajduje się dużo gruczołów łojowych. Może to być twarz, uszy, owłosiona skóra głowy, miejsce pomiędzy łopatkami. Na główce zmiany przypominają strupy i mocno przylegające łuski (potocznie zwane ciemieniuchą). Przebieg choroby mogą zaostrzyć czynniki mechaniczne lub chemiczne. W celach leczniczych stosuje się szampony, które zmniejszają łojotok lub 2% ketokonazol w postaci kremu. Jeżeli powstają zmiany zapalne, do terapii włącza się na krótki czas preparaty sterydowe.
H: Przejdźmy teraz do AZS, czym jest ta choroba i z jakimi objawami się wiąże?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekłe zapalenie skóry związane z atopią, czyli genetyczną skłonnością organizmu do reakcji alergicznych.
Jakie są główne objawy AZS? Suchość skóry, świąd nasilający się pod wpływem czynników alergizujących i okresowo pojawiające się zmiany zapalne.
AZS może, lecz nie musi być wywołane alergenami pokarmowymi. Należą do nich między innymi: nabiał, jajka, pomidory, kakao, orzechy itd. Według najnowszych badań głównym czynnikiem powodującym AZS są alergeny powietrznopochodne, szczególnie roztocza kurzu domowego. Najlepiej usunąć z otoczenia chorego dziecka wszelkie pluszowe zabawki, dywany, meble tapicerowane i pościele z pierza. Ponadto, w walce z roztoczami pomocne mogą być preparaty roztoczobójcze.
Lokalizacja zmian chorobowych zmienia się wraz z wiekiem dziecka. Leczenie AZS polega na eliminacji alergenu (np. pokarmu powodującego uczulenie) i miejscowym łagodzeniu objawów. Choroba charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń, które mogą być spowodowane na przykład błędem w diecie, ząbkowaniem, stresem, infekcją.
Pielęgnacja skóry dziecka z AZS polega głównie na kilkukrotnym w ciągu dnia nawilżaniu i natłuszczaniu skóry i kąpielach leczniczych w ciepłej wodzie. Nie jest wskazane ubieranie dziecka w wełnianą odzież, należy wybierać przewiewne, bawełniane ubrania.
H: W jakim stopniu matka może wpłynąć na zdrowie dziecka w okresie karmienia piersią?
AM: Karmiące matki często mają dylemat, jak zmodyfikować swoją dietę podczas karmienia piersią. Z jednej strony, mamy i teściowe mogą przekonywać, iż „im więcej nabiału, tym lepiej”, z drugiej jednak strony współczesne badania pokazują coś wręcz przeciwnego.
H: Co wobec tego powinna zrobić mama?
AM: Jeżeli w rodzinie nikt nie choruje na alergię, matka powinna odżywiać się po prostu „zdrowo”, tak jak w czasie ciąży. Nie ma jednak potrzeby wprowadzania produktów silnie uczulających: dużej ilości słodkiego mleka, orzechów, czekolady, soi. Jak zwykle zaleca się zdrowy rozsądek. Odrobina kalafiora w zupie nie zaszkodzi, za to cały kalafior zjedzony jako jeden posiłek, na pewno już tak. Warto nowe produkty wprowadzać pojedynczo i obserwować, czy wywołują (ewentualne) dolegliwości.
H: No dobrze, a co zrobić w sytuacji, gdy podejrzewamy mleko krowie o wywoływanie dolegliwości u niemowlęcia?
AM: Jeżeli istnieje podejrzenie, że produkty pochodzące z mleka krowiego powodują u dziecka uczulenie, jego matka powinna zastosować próbną dietę eliminacyjną. Może ona spowodować ustąpienie objawów, nie jest to jednak regułą. Alergię lub nadwrażliwość równie dobrze mogą wywoływać inne czynniki: gluten czy też roztocza. W takim wypadku nie ma potrzeby, aby matka kontynuowała dietę bezmleczną.
H: A czy dziecko również obowiązuje dieta?
AM: Noworodek lub niemowlę, u którego stwierdzono uczulenie wymaga stosowania specjalnej diety. Jeżeli jest karmiony sztuczną mieszanką, lekarz decyduje o tym, jaki hydrolizat zastosować. Jednak, jeżeli jest karmiony piersią, to matka musi dbać o swoją dietę, aby unikać alergenów szkodzących dziecku.
H: Dieta eliminacyjna wyklucza w takim razie pewne produkty spożywcze. Czy to nie zagraża zdrowiu?
AM: Jeżeli matka karmiąca piersią stosuje dietę bezmleczną, należy pamiętać o uzupełnianiu wapnia i witamin zarówno w jej organizmie, jak i w organizmie niemowlęcia. Wskazane jest przyjmowanie wapnia w ilości około 1000 mg na dobę oraz witaminy D3 innych witamin dla matek karmiących. Pamiętajmy jednak, aby wszelkie wątpliwości zawsze przedstawić lekarzowi, który zna nasze dziecko.
Agata Mościcka dr n. med. Specjalista Pediatra, Specjalista Neonatolog prowadzi gabinet pediatryczno-neonatologiczny w Poznaniu. Oprócz zainteresowań zawodowych, jej największą pasją są konie i jazda konna, w szczególności dyscyplina skoków przez przeszkody, którą to pasję podzielają wszystkie dzieci. Lubi aranżować wnętrza, szczególnie w klimatach prowansalskich, „new vintage”. Marzenia: więcej czasu na realizację marzeń.
Pani Mościcka ostra jest,ale bardzo konkretna i pomocna..
Najgorsze w tym wszystkim jest chyba to, że takie wysypki czy zaczerwienienia łatwo zbagatelizować, a potem jest problem. Plus za rzetelne info!